Strona w trakcie aktualizacji. ( dawna strona będzie pod adresem: https://sites.google.com/view/lesny-przewodnik-ilawa/home )


Informacje o repelencie „Idź Stąd” i strzyżakach sarnich: na podstronie: www.przewodnik.ilawa.pl/is

i na https://fitoncydy.pl/strzyzaksarnirepelent


Badania genetyczne i terenowe nad "latającymi kleszczami": https://www.instytut.ilawa.pl/nasze-badania-zachowania-i-geny-strzy%C5%BCaka-z-i%C5%82awskich-las%C3%B3w


Link do sklepu: https://fitoncydy.pl/preparaty




Strzyżak a człowiek – co warto wiedzieć?

Strzyżak różni się od komara tym, że nie krąży wokół ofiary, lecz leci na oślep z drzewa lub trawy w kierunku kształtu przypominającego typowego żywiciela – łosia, jelenia lub sarnę. Człowiek nie jest ich naturalnym żywicielem, więc lądują na nas przez pomyłkę, czasem gryząc.

Kolor a przyciąganie owadów

Podobno strzyżaki przyciąga kolor czarny i czerwony. Aby zmniejszyć szansę kontaktu, zaleca się noszenie ubrań w kolorze białym. Według badań działa to jednak tylko w około połowie przypadków. Z naszej praktyki wynika, że kolor nie ma większego znaczenia – wiele osobników siada także na jasnych ubraniach. Strzyżaki nie mają zdolności rozróżniania barw, co potwierdzają badania ich narządu wzroku.

Zachowanie po lądowaniu

Po wylądowaniu owad pozostaje przez kilka sekund nieruchomy, po czym zaczyna szybki marsz w poszukiwaniu odpowiedniego miejsca do żerowania. Gdy nie rozpozna, że nie znajduje się na właściwej ofierze, zrzuca skrzydła. Skrzydeł nie odrzuca od razu – może szukać odpowiedniego miejsca nawet przez godzinę, co daje czas na usunięcie go z ciała.

Strzyżaki nie atakują nocą. W odróżnieniu od kleszczy poruszają się szybciej i są większe – ich obecność na skórze łatwiej zauważyć.

Odporność na środki odstraszające

Strzyżaki są wyjątkowo odporne na dostępne preparaty odstraszające – DEET oraz inne środki nie działają. Owady atakują niezależnie od obecności repelentu, nawet przez przezroczyste folie.

W 1975 roku na Białorusi prowadzono badania terenowe w lasach pełnych łosi. Stwierdzono, że:

Wszystkie testowane środki chemiczne okazały się nieskuteczne. Zalecono więc odzież ochronną: wysokie buty, długie spodnie, koszule, kaptury i szale.

Preferencje w ataku

Badania w Finlandii sugerują, że owady preferują górne partie ciała, szczególnie plecy. Z naszych obserwacji wynika jednak, że w polskich lasach atakują losowo. Wyraźnie częściej siadają na odkryte, ciepłe partie ciała.

Strzyżak nie reaguje na potrząsanie ani lekkie strzepnięcie – jego płaskie, twarde ciało utrudnia zgniatanie. Na dodatek przyczepia się do ubrań za pomocą haczykowatych odnóży – z bawełny trudniej go usunąć niż z gładkiej, syntetycznej tkaniny (np. poliestru).

Ukąszenia i reakcje skórne

Ukąszenia strzyżaka często pozostają początkowo niezauważone – zwykle pojawia się mała grudka, która po kilku dniach przekształca się w twardą, zaczerwienioną plamę. Obrzęk może swędzieć i utrzymywać się przez tygodnie, czasem miesiące. Reakcja skórna pogarsza się przy kolejnych ukąszeniach – to duży problem dla osób pracujących w lasach. Stwierdzono kilka typów reakcji zapalnych po ukąszeniach.

Zachowanie w obrębie głowy i włosów

Choć strzyżaki potrafią dotrzeć do trudno dostępnych miejsc, z naszych obserwacji wynika, że po wylądowaniu w uszach często szukają innego, bardziej owłosionego miejsca. Służą im do tego haczykowate odnóża. Na zwierzętach pożywiają się nawet 15–20 razy dziennie. Aktywne są od czerwca do listopada.

Badania terenowe i środek odstraszający

Latem 2020 r. rozpoczęliśmy badania nad metodami zniechęcania strzyżaka sarniego do atakowania ludzi. Potwierdziliśmy, że:

Dzięki eksperymentom terenowym udało się opracować skuteczny środek odstraszający, który trafił do sprzedaży w wersji komercyjnej.

Zalecenia praktyczne

Aby ograniczyć kontakt ze strzyżakami: